کد مطلب:106568 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:155

خطبه 183-خطاب به برج بن مسهر











[صفحه 743]

از سخنان آن حضرت علیه السلام است: برج: با ضم با وجیم، قبحه الله: خداوند او را از هر خوبی دور گرداند. اثرم: كسی كه دندان ثنایای او افتاده باشد، ضئیل: خرد و پست و لاغر، نعر: فریاد زد، نجم: نمایان شد، به هنگامی كه برج بن مسهر طایی كه از خوارج بود، به گونه ای كه آن حضرت بشنود گفت: لا حكم اله الله امام (ع) در پاسخ او فرمود: (ای دندان شكسته! خاموش باش، خدا تو را زشت گرداند، به خدا سوگند حق آشكار شده بود و تو در آن شخصی زبون و ناتوان بودی و آوازی از تو برنمی آمد تا آن گاه كه باطل بانگ برآورد تو همچون شاخ بز پیدا شدی). برج از شاعران مشهور فرقه خوارج است، او به گونه ای كه امیرمومنان (ع) بشنود شعار خوارج (لا حكم اله لله) را سر داد، امام (ع) او را نهیب زد و تقبیح فرمود و برای این كه او را سرافكنده و شرمنده كند وی را با ذكر نقصی كه در او بود نام برد، و معمول این است كه اگر بخواهند كسی را كه دارای عیب و نقصی است اهانت كنند عیب او را بر زبان می آورند، لاغری و زبونی شخصیت اجتماعی وی در دوران ظهور حق كنایه از حقارت و گمنامی اوست در زمانی كه عدالت برقرار بوده است، و مقصود از آن دوران قوت و شوكت اسلام و

زمانی است كه فتنه ها پدیدار نشده و باطل قدرت نیافته بود، مراد از خفای صوت، زبونی وی و عدم توجه مردم به گفته های اوست. واژه نعیر (فریاد) را برای پیدایش باطل استعاره فرموده است، بدین مناسبت كه باطل از نظر ظهور در جامعه و توانمندی مانند مردی نیرومند است كه با گستاخی و دلیری فریاد كشد، و امام (ع) ظاهر شدن این مرد را در میان مردم و پدید آمدن آوازه او را در هنگام ظهور و قدرت یافتن باطل به شاخ بز تشبیه فرموده كه با سرعت و ناگهانی نمایان شود، بی آن كه شرف و شجاعتی دارا بوده و سابقه حسن خدمتی به دست آورده باشد، باری، این از محاسن بلاغت است كه هنگامی كه سخنگو قصد اهانت مخاطب را دارد او را به چیزی حقیر و پست تشبیه كند، و زمانی كه بزرگداشت او را می خواهد وی را به چیزی بزرگ و گرانقدر همانند سازد. و توفیق از خداوند است.


صفحه 743.